نوشابه یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های جهان است که در انواع مختلف، با طعم‌ها و رنگ‌های متنوع تولید می‌شود. اما اولین نوشابه جهان چگونه و چه زمانی تولید شد؟
تاریخچه پیدایش اولین نوشابه دنیا
تاریخچه نوشابه به قرن‌ها پیش و به زمانی که انسان‌ها برای اولین بار آب را گازدار کردند، باز می‌گردد. در قرن هفدهم، آب گازدار در چشمه‌های طبیعی یافت می‌شد و مردم برای خواص درمانی آن، آن را می‌نوشیدند. در قرن هجدهم، دانشمندان شروع به تولید آب گازدار مصنوعی کردند.
در سال 1676، یک شرکت در فرانسه به نام Compagnie de Limonadiers انحصار فروش لیموناد را گرفت. فروشندگان لیموناد تانکرهای لیموناد را روی دوش خود حمل می‌کردند و به مردم می‌فروختند.
در سال 1885، یک داروساز آمریکایی به نام جان پمبرتون، نوشابه‌ای با طعم کولا تولید کرد. این نوشابه که کوکا کولا نام داشت، با ترکیب آب، شکر، کافئین، اسید کربنیک و عصاره برگ کوکا تولید می‌شد.
در سال 1886، یک داروساز دیگر به نام کالب بردهام، نوشابه‌ای با طعم لیمو تولید کرد. این نوشابه که پپسی کولا نام داشت، با ترکیب آب، شکر، اسید کربنیک و عصاره لیمو تولید می‌شد.
طعم دار کردن و شیرین کردن اولین نوشابه ها
اولین نوشابه‌ها معمولاً با طعم‌های ساده مانند لیمو، پرتقال، زنجبیل و یا سیب تولید می‌شدند. با گذشت زمان، طعم‌های جدیدی مانند کولا، توت فرنگی، انبه و یا نارگیل به بازار آمدند.
اولین نوشابه‌ها معمولاً با شکر یا عسل شیرین می‌شدند. با گذشت زمان، از شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام و ساکارین نیز برای شیرین کردن نوشابه‌ها استفاده شد.
بسته بندی و فروش اولین نوشابه ها
اولین نوشابه‌ها معمولاً در بطری‌های شیشه‌ای یا جعبه‌های مقوایی فروخته می‌شدند. با گذشت زمان، بسته‌بندی‌های جدیدی مانند قوطی‌های فلزی و بطری‌های پلاستیکی نیز برای نوشابه‌ها تولید شد.
تنوع و کاربرد های نوشابه در اوایل پیدایش آن
در اوایل پیدایش نوشابه، این نوشیدنی به عنوان یک نوشیدنی طراوت‌بخش و همچنین درمانی تبلیغ می‌شد. نوشابه‌ها برای درمان مشکلاتی مانند خستگی، سردرد و یا ناراحتی معده استفاده می‌شدند.
با گذشت زمان، نوشابه‌ها به عنوان یک نوشیدنی لذت‌بخش و محبوب شناخته شدند. نوشابه‌ها امروزه به عنوان یک نوشیدنی تفریحی و همراه غذا مصرف می‌شوند
تاریخچه نوشابه، داستانی به قدمت 2000 سال، دارد. درست است که اولین نوشیدنی گازدار در اواخر سال 1700 میلادی تولید شد؛ اما مردم یونان باستان، پیش از این‌ها به فواید آب گازدار چشمه‌های طبیعی، پی برده‌بودند. بعدها اروپاییان به تقلید از چشمه‌های طبیعی، آب گازدار مصنوعی را با هدف استفاده از خواص درمانی آن، تولید کردند.
نوشیدنی‌های غیرالکلی، ابتدا در قالب شربتی متشکل از آب، آب لیمو و عسل، وارد بازار شدند. سال 1676 میلادی، با تأسیس کمپانی Compagnie de Limonadiers، همراه بود. فروشندگان این کمپانی با حمل مخزن‌هایی از این نوشیدنی بر پشت خود، سراسر شهر پاریس را گشته و محصول خود را به فروش می‌رساندند.
یکی از دانشمندان انگلیسی آن دوره، به نام جوزف پریستلی، روی گاز بدست آمده از تخمیر خمره‌های ماءالشعیر، تحقیق می‌کرد؛ همین تحقیقات، سبب شد تا جوزف پریستلی به عنوان پدر صنعت نوشابه، لقب بگیرد. این روحانی انگلیسی، موفق شد تا در سال 1772، نمونه کوچکی از دستگاه گازدارکننده را به دانشکده پزشکی لندن نشان دهد. یک سال بعد آنتوان لوران لاووازیه که یک شیمیدان فرانسوی بود، دوباره طرح جوزف پریستلی را ارائه کرد. سرانجام جاکوب شووپه، با بهره‌گیری از مقالات این دو دانشمند، دستگاهی مشابه ساخت و تا سال‌ها به فروش آب گازدار پرداخت.
سال‌های سال بود که داروسازان آمریکایی و اروپایی، به دنبال درمانی برای انواع بیماری‌ها بودند؛ نتیجه تلاش این افراد، نوشابه‌هایی در عصر حاضر است که گفته می‌شود موادی انرژی‌زا و مقوی برای مغز دارند. معمولاً از این نوشابه‌ها برای درمان سردردهای عصبی، استفاده می‌شود. تجهیز شدن داروسازان به آب گازدار، سبب شده‌بود تا این نوشابه‌ها نه تنها به عنوان دارو بلکه به عنوان نوشیدنی نشاط بخش، در مجامع عمومی مورد استفاده قرار بگیرند.
در دهه 1830، آب گازدار در بطری‌های شیشه‌ای روانه بازار شدند که در نوع خود خلاقیت جالبی به شمار می‌رفت. در آن زمان پر کردن مایع گازدار در بطری و گذاشتن درب آن، امری سخت و مشکل تلقی می‌شد؛ تا اینکه در سال 1850 ملادی این مشکل رفع شد. اصطلاح نوشابه پاپ از ابتدای سال 1860 میلادی بر سر زبان‌ها افتاد. این اصطلاح از صدای پاپی که در زمان بازکردن درب نوشابه می‌آمد، نشأت گرفته‌بود.
کالب بردهام پپسی، نوع دیگری از کولا را در منطقه کالیفرنیا شمالی اختراع کرد. کلمه پپسین از نام اسیدی که برای هضم غذاها استفاده می‌شود، گرفته شده‌بود. جالب است بدانید که پپسی بر روی خواص درمانی نوشابه خود، تبلیغ نمی‌کرد.
محبوبیتی دائماً در حال گسترش
همراه با محبوبیت روز افزون نوشابه، صنعت آن نیز با سرعتی چشمگیر افزایش یافت. بر اساس تاریخچه نوشابه، در سال 1860، 123 کارخانه، در سال 1870، 387 کارخانه و در سال 1900، 2763 کارخانه، در سراسر کشور آمریکا تأسیس شد. جنبش اعتدال در آمریکا و بریتانیا، تأثیر مثبتی بر فروش نوشابه‌های گازدار داشت؛ چراکه آن‌ها را به عنوان جایگزین مناسبی برای نوشیدنی‌های الکلی معرفی می‌کرد.
بسته بندی و فروش نوشابه ها به چه صورت بود؟
همچون طعم‌های متنوع، نوشابه‌ها بسته‌بندی متنوعی هم داشتند. بر اساس اطلاعات موجود در تاریخچه نوشابه، این نوشیدنی‌های خوش طعم در بسته‌بندی‌هایی نظیر بطری‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی، قوطی‌های فولادی بدون قلع، آلومینیوم یا پلاستیک، کارتن‌های مقوایی، کیسه‌های فویل و ظروف بزرگ از جنس استنلس استیل، بسته‌بندی شده و به فروش می‌رسیدند. در اوایل قرن 20 میلادی، فروش نوشابه توسط دستگاه‌های خنک کننده آغاز شد.
ارتباط مصرف نوشابه و سلامت بدن
بر اساس تاریخچه نوشابه، ارتباط مصرف این نوشیدنی خوش طعم و سلامت بدن، در سال 1942 عنوان شد. با گذر زمان اثبات شد که مصرف بیش از حد نوشابه سبب مشکلاتی نظیر پوسیدگی دندان، چاقی و دیابت می‌شود. علاوه بر آن، مصرف کنندگان نوشابه، به استفاده از کودکان برای تبلیغ نوشابه، اعتراض کردند؛ با وجود تمام این مسائل، مصرف سالانه نوشابه در کشور آمریکا از سالی 10.8 گالن به ازای هر نفر در سال 1950، به 49.3 گالن در سال 2000، افزایش یافته و همچنان رو به رشد است.